W ostatnich dniach coraz głośniej mówi się o możliwych manipulacjach przez banki WIBOREM. Fakt, że sposób wyliczenia wysokości wskaźnika WIBOR dla wielu Polaków jest nie do końca jasny wiadomo nie od dzisiaj. Okoliczność tą potwierdził również rząd, wymuszając na bankach i ich przedstawicielach zmianę wskaźnika – innym, podobno bardziej transparentnym wskaźnikiem. W teorii – nowy wskaźnik o nazwie WIRON ma obowiązywać w nowo zawieranych kredytach od stycznia 2023 roku. I tak do 2025 roku umowy kredytowe mają być oparte o stawkę WIRON. W praktyce ciężko przewidzieć, czy i kiedy oraz jaki wskaźnik wejdzie w życie i zastąpi WIBOR. Do tego czasu, może upłynąć wiele miesięcy (jak nie lat) a raty kredytów (w szczególności tych hipotecznych) mogą dalej rosnąc w zatrważającym tempie.
Pozwy o WIBOR 3M i 6M przed polskimi sądami
Pozwy dotyczące wykreślenia WIBORU z umów kredytowych są coraz częściej kierowane do polskich sądów. Procesy tzw. złotówkowiczów mogą mieć równe powodzenie, jak sprawy frankowiczów – którym na początku nikt (poza prawnikami i osobami walczącymi o swoje prawa) nie dawał nadziei na wygraną z bankiem.
Banki manipulowały wskaźnikiem WIBOR?
W ubiegłym tygodniu do opinii publicznej przedostała się informacja o „zeznaniach tzw. sygnalisty” czyli osoby, pracującej albo w polskim nadzorze finansowym, albo w spółce GPW Benchmark, która najprawdopodobniej zawiadomiła Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych o tym, że Banki od wielu lat mogą dopuszczać się manipulacji przy określaniu stawki WIBOR.
Jak wynika z pisma sygnalisty złożonego do europejskiego nadzoru, transakcje na podstawie których powinien być oparty wskaźnik WIBOR są nieliczne. Według niego w latach 2012-2015 bez transakcji pomiędzy bankami (a które to transakcje mają stanowić podstawę obliczenia wskaźnika WIBOR) było 87 % dni, a latach 2016-2019 98%. Faktycznie wskaźnik WIBOR był ustalany nie na podstawie rzeczywistych transakcji, jakie zostały przeprowadzone, a na podstawie deklaracji banków po jakim oprocentowaniu udzielą sobie pożyczek. Przy czym zaznaczenia wymaga, że większość banków od wielu lat posiada tzw. poduszkę finansową, co powoduje że mamy do czynienia z nadpłynnością w sektorze finansowym – obecnie z uwagi na rekordowo wysoki wskaźnik WIBOR zyski sektora bankowego wynosiły w 3 kwartale 2022 roku kwotę ponad 5 mld złotych netto. Powyższe sprawia, że wskaźnik WIBOR mógł podlegać manipulacją. Im wyższy wskaźnik WIBOR tym większa rata kredytów – i odsetki należne bankom. Nadto, istotnym pozostaje, że w przeszłości zdarzało się, że wskaźnik WIBOR był wyższy od stopy lombardowej – która ustalona jest przez Narodowy Bank Polski. Oznacza to, że pozyskanie funduszy pomiędzy bankami było droższe od pozyskania funduszy bezpośrednio z banku centralnego jakim jest NBP.
Pozwy o WIBOR okiem Kancelarii Prawnej
Stoimy na stanowisku, że wskaźnik WIBOR – a w zasadzie sposób jego ustalania – jest sprzeczny z treścią Rozporządzenia BMR. Jest to jeden z argumentów wykorzystywanych przez nas w pozwach kierowanych do Sądów przeciwko Bankom. Zeznania „sygnalisty” potwierdzają stanowisko prawników, którzy od wielu miesięcy przekonują, że w rzeczywistości stawka WIBOR może być ukrytą marżą banków.
Adwokat Anna Rzeszutko
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Ukończyła aplikację sędziowską. Wpisana na listę adwokatów przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Katowicach. Stały mediator sądowy przy Sądzie Okręgowym w Katowicach, Gliwicach oraz w Sosnowcu.
